Meneer de minister,

Wij juichen de oproep van de Vlaamse Jeugdraad aan minister Pascal Smet toe ('Hoofddoek op school', DS 6 september). Die brief aan onze minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel is moedig. Vanuit een sterke visie op de samenleving pleit hij voor vrijheid, zichtbare diversiteit en geloof in de kracht van jongeren. Vanuit deze waarden spoort hij de minister aan om komaf te maken met het hoofddoekenverbod.

Wij zetten een constructieve stap verder en bieden de minister een concreet uitgewerkte oplossing aan. We willen meteen kristalhelder zijn, als we het hebben over hoofddoeken gaat het over alle levensbeschouwelijke kentekens. Wat geldt voor de hoofddoek bij moslima's geldt ook voor de tulband bij Sikhs of de fakkel bij vrijzinnige humanisten.

De concrete oplossing die wij met de werkgroep Neutraliteit.be voorstellen gaat niet over voorkeuren voor kleuren (van kentekens) of geuren. Het is een juridisch voorstel binnen de grenzen van onze liberale rechtsstaat, die met sancties individuen als voorwerp heeft, geen groepen. Het herbevestigt het principe van neutraliteit in het officiële onderwijs en is gebaseerd op bestaande nationale wetgeving, Europese normen en de neutraliteitsverklaring van het Vlaamse Gemeenschapsonderwijs (GO!). Bovendien heeft ons voorstel oog voor de bekommernis om druk die wordt uitgeoefend en voor het besef dat geen enkele vrijheid absoluut is.

Na grondig juridisch werk raden wij de minister aan om een besluit van de Vlaamse regering te maken. Dit besluit bevat bepalingen die moeten worden vermeld in het intern reglement van elke officiële school die gesubsidieerd of georganiseerd wordt door de Vlaamse Gemeenschap. Een uittreksel ter illustratie:

1. Het dragen van een hoofddoek door de leerlingen is in principe toegestaan binnen de school. Deze toestemming is echter onderworpen aan bepaalde voorwaarden: het recht om een hoofddoek te dragen gaat gepaard met het verbod op intolerantie tegenover leerlingen die geen hoofddoek dragen. Het tegenovergestelde geldt uiteraard ook.

Een klus voor de minister

Ons juridisch voorstel richt zich tot de minister van Onderwijs, ook al had het Grondwettelijk Hof de Raad van het GO! op 15 maart 2011 bevoegd verklaard om zulke beslissingen te nemen. Wel menen wij dat de beslissingsbevoegdheid niet betekent dat de inhoud van de beslissing tegen fundamentele rechten en vrijheden mag ingaan.

Net als de Vlaamse Jeugdraad vinden wij dat de minister van Onderwijs moet ingrijpen als deze rechten bedreigd worden door een beslissing van de Raad. Ook al heeft de Raad het verbod de formulering gewijzigd tot een louter interne voorbereidende instructie (in februari 2012), toch blijft ook die beslissing een bedreiging voor leerlingen die ervoor willen kiezen om, pakweg, een tulband te dragen op school.

Mocht de minister van mening zijn dat het toch niet zijn taak is, schuiven we dezelfde oplossing naar voren, maar in een andere vorm. Het betreft dan een beslissing van de Raad van het GO! De Raad beweert immers te kiezen voor actief pluralisme. Laat hij er dan ook voor kiezen dat leerlingen leren omgaan met zichtbare diversiteit als het op levensbeschouwelijke kentekens aankomt.

Niet alleen de hoofddoek

De juridische oplossingen die we met de werkgroep voorstellen, dateren van 2010 en spitsen zich toe op de hoofddoek. Ten eerste omdat de problematiek vaak benoemd werd en wordt als het 'hoofddoekendebat', ten tweede omdat een regeringsbesluit een juridisch instrument is, waarmee een specifiek probleem kan worden opgelost. Ondanks onze specifieke focus op de hoofddoek gaat ons voorstel zoals vermeld ook op voor andere levensbeschouwelijke kentekens. Als men dit een goede oplossing vindt, kan men het woord hoofddoek vervangen.

Het gaat erom een definitieve juridische oplossing naar voren te schuiven die een einde maakt aan discriminatie, vertrekkend vanuit het principe van vrije keuze. Hierin weten we ons gesteund door het vernietigende advies dat de Raad van State (de afdeling wetgeving) uitbracht op 10 juli 2012. Dat ging toen over een voorstel van decreet om een algemeen verbod in te stellen op het dragen van een hoofddoek in de onderwijsinstellingen van de Vlaamse Gemeenschap.

De tijd is meer dan op, de oplossing die we voorstellen is gebaseerd op fundamentele rechten. Waarop wacht de minister om ze toe te passen?

Hakim Benichou ondertekent namens de werkgroep Neutraliteit.be.

Met de steun van BOEH!, Sikh-gemeenschap, Minderhedenforum, Kifkif, de Vlaamse Jeugdraad, MDF, Vrije Keuze, Pianofabriek Culturencentrum, ODiCe, Ella, Uit De Marge, De8 en VOK.