De 24-jarige Anoop Singh wil zijn geloof - het sikhisme - bekender maken. Daarom vertelt hij Amstelveners in ontmoetingscentrum MOC waar sikhs in geloven en wat de geloofsgemeenschap in India heeft meegemaakt.
Zo'n twintig nieuwsgierige inwoners van de wijk Keizer Karelpark zijn op de bijeenkomst afgekomen. "Naast mij is een sikh-familie komen wonen, daarom wil ik er wat meer over weten", verklaart een man zijn aanwezigheid.
De meeste aanwezigen weten een sikh wel te herkennen. Ze dragen kleurrijke gewaden, tulbanden of hoofddoeken en hebben lange baarden. Eens per jaar trekt een kleurrijke stoet door de hoofdstad om de verjaardag van het geloof - 'Vaisakhi' - te vieren. Waarom de sikhs er zo uitzien, weet niemand te vertellen.
Het sikhisme ontstond 400 jaar geleden in Punjab, India. Sikhs geloven in één God, wiens leer tot 1700 door tien leermeesters (goeroes) werd overgebracht. Daarna werd hun kennis gebundeld in een heilig boek. In Amstelveen wonen een paar honderd sikhs en in Amsterdam zo'n drieduizend.
Anoop legt uit waarom sikhs hun haren niet knippen: "Wij geloven dat God ons perfect heeft gemaakt." Met een tulband houden ze de haren bij elkaar. Het is een belangrijk geloofssymbool dat voor nederigheid, spiritualiteit, waardigheid en zelfrespect staat. Een sikh draagt zijn tulband dan ook met trots.
Anoop krijgt vaak vragen over zijn uiterlijk, maar dat stoort hem niet. Hij vindt het fijn als mensen interesse tonen. "Wij zien er een beetje anders uit en ik wil hier laten zien wie wij écht zijn."
Zelf groeide Anoop op in Amsterdam-Oost, tussen allerlei verschillende culturen en geloven. Dat ging in zijn ogen altijd prima samen, maar de spanningen in Amsterdam van de afgelopen tijd baren hem zorgen. Daarom wil hij anderen juist nú kennis laten maken met zijn eigen geloof.
"Ik wil laten zien dat geloven een beeld van verbroedering en verbondenheid delen", legt hij uit. Omdat Sikhs verdraagzaamheid hoog in het vaandel hebben staan, kunnen ook niet-sikhs terecht in hun gebedshuis (Gurdwara) voor een gratis maaltijd en onderdak. "Het doel van een sikh is om het licht van God in iedereen te vinden."
Hanan Ozsoy zit tijdens de presentatie druk mee te schrijven in een notitieblok. De oorspronkelijk uit Turkije afkomstige Amstelveense is zelf moslim. "De Islam heeft zo te horen heel veel overeenkomsten - net als met het Jodendom en Christendom - met wat de sikhs geloven", concludeert ze.
Onderdrukt in India
Anoop wil zijn publiek geen rooskleurig verhaal voorhouden. Hij wil ook aandacht vragen voor de onderdrukking van de sikhs door de Indiase overheid. In 1984 liepen de spanningen zo hoog op dat duizenden sikhs werden uitgemoord. Nog steeds vechten de sikhs voor een onafhankelijke staat. "Daar zie je bijna niks over in de media."
In India wonen 1,429 miljard mensen. Ruim tachtig procent is hindoe. Daarna heeft de Islam de meeste aanhangers (dertien procent). Twee procent van de bevolking is sikh.
De Canadese regering zegt dat de Indiase minister van Binnenlandse Zaken Amit Shah achter de complotten zit om Sikh-separatisten op Canadees grondgebied aan te vallen. Shah is een trouwe bondgenoot van de Indiase premier Modi.
De Amerikaanse krant The Washington Post schreef eerder al dat Canadese functionarissen beweerden dat Shah achter een campagne van geweld en intimidatie zat gericht tegen Sikh-separatisten in Canada.
De Canadese viceminister van Buitenlandse Zaken, David Morrison, heeft tegen de krant bevestigd dat Shah achter de plannen zat. Dat had hij daarvoor tegen een parlementair panel gezegd. "De journalist belde me en vroeg of het die persoon was. Ik bevestigde dat het die persoon was", vertelde Morrison, zonder verdere details of bewijs te geven.
Bronnen binnen de Indiase regering noemen het bewijs van de Canadese regering over Shah "zeer zwak". Canada heeft India vorig jaar oktober al geïnformeerd over Shah.
Hoogoplopend conflict
Canada beschuldigt India al langer van het beramen van moorden op Sikhs. Eerder deze maand zette Canada zes Indiase diplomaten uit in het hoogoplopende conflict over een in Canada vermoorde Sikh-leider. Vorig jaar juni werd de 45-jarige Hardeep Singh Nijjar doodgeschoten in de stad Surrey.
Volgens de Canadese minister van Buitenlandse Zaken Mélanie Joly was er "ruim voldoende, duidelijk en concreet bewijs" dat de zes "personen van belang" zijn in de zaak-Nijjar. De Indiase regering zag Nijjar als terrorist, omdat hij onderdeel was van de Khalistan-beweging. Het doel van die beweging is een eigen staat te stichten voor Sikhs in India.
Buiten India wonen in Canada de meeste Sikhs, ongeveer 770.000 mensen.
Moordaanslag in VS
De Canadese zaak is niet het enige voorbeeld van India's vermeende aanvallen op Sikh-separatisten op buitenlands grondgebied. Deze maand klaagde de VS een voormalig geheim agent uit India aan voor het beramen van een moordaanslag op een Sikh-activist in New York.
De 39-jarige Vikash Yadav zou vorig jaar zijn landgenoot Nikhil Gupta hebben gerekruteerd om de Amerikaans-Canadese Sikh-activist van Indiase komaf te laten ombrengen.
VS klaagt Indiase geheim agent aan voor moordplannen
Het Openbaar Ministerie in de VS klaagt een voormalig geheim agent uit India aan voor het beramen van een moordaanslag op een sikh-activist in New York.
De 39-jarige Vikash Yadav zou vorig jaar zijn landgenoot Nikhil Gupta hebben gerecruteerd om de Amerikaans-Canadese sikh-activist van Indiase komaf te laten ombrengen. Ook zou Yadav zijn landgenoot Gupta hebben gezegd waar de activist woont en hem hebben verteld over diens dagelijkse doen en laten.
Daarnaast zou geheim agent Yadav zijn landgenoot Gupta naar een man hebben gestuurd die hij voor de moord kon inhuren, niet wetend dat dit een informant was van de Amerikaanse drugsbestrijdingsorganisatie DEA. Gupta bood de informant 100.000 dollar voor de moord, waarvan 15.000 dollar als aanbetaling.
Tot uitvoering kwam het niet, omdat de Amerikaanse regering de zaak bij die van India aankaartte. Het Amerikaanse OM bracht de plannen vorig jaar november in de openbaarheid. Gupta was daarvoor al in Praag gearresteerd en door Tsjechië aan de VS uitgeleverd.
Voortvluchtig
Yadav is nog voortvluchtig. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken hoorde van Indiase onderzoekers dat hij niet langer in dienst is van de Indiase regering. Hij verblijft vermoedelijk in India.
Het beoogde slachtoffer, Gurpatwant Singh Pannun, zet zich in voor een onafhankelijke sikh-staat. Sikhs zijn een religieuze minderheid die voornamelijk in de Indiase deelstaat Punjab wonen. India beschouwt hem als een terrorist.
Moorden in Canada
Ook Canada beschuldigt India van het beramen van moorden op sikhs. Ook in die gevallen zou India de moorden door criminelen willen laten uitvoeren.
Deze week besloot Canada tot de uitzetting van zes Indiase diplomaten. Er zou voldoende bewijs zijn dat zij betrokken waren bij de moord in juni vorig jaar op sikhleider Hardeep Singh Nijjar in een voorstad van het Canadese Vancouver.
De Canadese politie heeft zes Indiase diplomaten ervan beschuldigd betrokken te zijn geweest bij 'moorden, afpersing en andere geweldsdelicten' op Canadees grondgebied. De acties van de diplomaten zouden 'een gevaar voor de openbare veiligheid' vormen, meldt CBC News. De Indiase diplomaten krijgen tot 19 oktober om het land te verlaten.
Doelwit van de geweldsdelicten zouden bevolkingsgroepen uit Zuidoost-Azië in Canada zijn, en dan met name leden van de Khalistan-beweging, die bestaat uit sikh-aanhangers die een eigen staat voor de sikh-gemeenschap willen. Aanhangers van die beweging worden in India gezien als terroristisch en separatistisch.
Vorig jaar werd prominent sikh-leider en aanhanger van de Khalistan-beweging Hardeep Singh Nijjar gedood. Dat gebeurde in een voorstad van Vancouver. In meerdere Canadese steden gingen sikhs de straat op om te protesteren tegen de Indiase regering, waarvan ze toen al zeiden dat die verantwoordelijk was voor de moord.
In India werd Nijjar gezocht om terrorisme. Hij was sinds 2015 Canadees staatsburger nadat hij in 1997 naar het land was gekomen.
De Canadese premier Justin Trudeau zei eerder al dat er aanwijzingen waren dat de Indiase inlichtingendiensten betrokken waren bij de dood van Nijjar. De Indiase regering ontkent haar betrokkenheid.
In de maanden voor de moord op Nijjar kwamen ook al andere sikh-leiders plotseling om het leven. De Canadese regering is er zeker van dat India achter de moorden zit. "De regering van India heeft een fundamentele fout gemaakt door te denken dat ze criminele activiteiten tegen Canadezen op Canadese bodem kunnen ondersteunen", aldus Trudeau.
De premier zegt zo'n 'grove schending van de soevereiniteit van Canada en het internationaal recht' niet te kunnen accepteren.
Optreden
India beschuldigde Canada er vorig jaar van dat het niet hard genoeg optreedt tegen de Khalistan-beweging binnen de Canadese sikh-gemeenschap. In Canada wonen 770.000 sikhs, de grootste groep sikhs buiten India.
Een Sikh-activist voor onafhankelijkheid klaagt India aan vanwege zijn vermeende rol in wat in gerechtelijke documenten wordt omschreven als twee gecoördineerde aanvallen, waarvan er één resulteerde in de dood van een tempelleider in British Columbia.
Gurpatwant Singh Pannun, van de groep Sikhs for Justice, zegt dat de civiele rechtszaak bij de Amerikaanse rechtbank voor het zuiden van New York erop gericht is de Indiase regering ter verantwoording te roepen voor vermeende betrokkenheid bij de dood door schieten van Hardeep Singh Nijjar in Surrey, British Columbia, vorig jaar en een complot op Pannun kort daarna.
De beschuldigingen zijn niet bewezen door de rechtbank en de Indiase ambassade in Washington D.C. heeft niet gereageerd op een verzoek om commentaar.
Nijjar werd op 18 juni 2023 doodgeschoten buiten een Sikh-gurdwara waar hij president was. Vier Indiase staatsburgers zijn aangeklaagd voor moord met voorbedachte rade en medeplichtigheid aan de moord.
De Amerikaanse autoriteiten maakten in november vorig jaar bekend dat de Indiase staatsburger Nikhil Gupta was aangeklaagd nadat een vermeend moordcomplot tegen Pannun in New York was verijdeld.
In de laatste rechtszaak die Pannun heeft aangespannen, beweert de advocaat uit New York dat schutters in British Columbia 34 keer op Nijjar hebben geschoten "van dichtbij voordat ze vluchtten". Ook werd een video van Nijjars "bebloede lichaam" naar Gupta gestuurd "als boodschap om door te gaan" met het moordcomplot tegen Pannun.
"Ze waren succesvol in het doden van meneer Nijjar," zegt Matthew Borden, de advocaat van Pannun, in een videogesprek. "En hetzelfde zou gebeurd zijn met meneer Pannun, ware het niet dat de persoon die meneer Gupta probeerde in te huren een undercoveragent van de VS was."
Hardeep Singh Nijjar staat op de foto voor de Guru Nanak Sikh Gurdwara in Surrey, British Columbia, op dinsdag 2 juli 2019. (Ben Nelms/CBC)
Uit de rechtbankdocumenten blijkt ook dat Gupta de undercoveragenten opdracht gaf om "iedereen neer te halen" als Pannun niet alleen zou zijn op het moment van de geplande aanval.
Gupta heeft ontkend schuldig te zijn aan de aanklachten.
Pannun en Nijjar zijn vooraanstaande figuren in de overzeese Sikh-onafhankelijkheidsbeweging die streeft naar een aparte staat binnen India, genaamd Khalistan.
De beweging heeft een aantal niet-bindende referenda georganiseerd in buitenlandse Sikh-gemeenschappen, waaronder die in Metro Vancouver, en roept op tot de oprichting van een onafhankelijk Sikh-thuisland in India.
De moord op Nijjar leidde tot een diplomatieke rel tussen Canada en India, nadat de Canadese premier Justin Trudeau in 2023 tegen het parlement had gezegd dat betrouwbare inlichtingen de moord in verband brachten met de Indiase regering.
India, dat veel van de betrokkenen bij de Khalistani-beweging als terroristen, extremisten en militante separatisten beschouwt, ontkent betrokkenheid bij de zaken rond Nijjar en Pannun.
India zegt dat het een onderzoek op hoog niveau naar de Pannun-zaak heeft ingesteld nadat het door de Amerikaanse autoriteiten op de hoogte was gesteld.
De Indiase premier Narendra Modi zal naar verwachting dit weekend de Verenigde Staten bezoeken voor een topontmoeting tussen de VS, India, Japan en Australië.
Volgens Pannun is het doel van een civiele rechtszaak tegen India, bovenop de huidige strafzaak tegen Gupta, om een signaal af te geven aan buitenlandse Sikh-activistengroepen.
"Dit gaat over de rechtsstaat, waarin geen enkel individu en geen enkele regering — inclusief de regering van premier Narendra Modi — boven de wet staat," zegt Pannun. "Door Modi's regering … ter verantwoording te roepen voor de Amerikaanse rechtbank, wordt het principe van de rechtsstaat gevestigd."
Probeer niet een mistig begrip in een definitie te vangen. Onbegonnen werk. Het is zoiets als wanneer je met een lasso een regenwolk naar beneden wil trekken.
In Groot-Brittannië woedt al jaren een debat over een definitie van islamofobie, zoals die in 2018 is aangenomen door het Britse parlement. De pogroms tegen moslims van vorige maand hebben de kwestie acuut gemaakt.
In 2018 weigerde de toenmalige Conservatieve minister van Binnenlandse Zaken, Sajid Javid, de definitie tot wet te promoveren.
Javids familie is van Pakistaanse komaf. Hij voelt niets voor een vermomde blasfemiewet, zei hij dit jaar nog. Hij weet welke ellende zo'n onding in Pakistan veroorzaakt. De islamofobie-definitie van 2018 behoort inmiddels wel tot de interne gedragscode van de Labourpartij, en ook van diverse universiteiten.
Nu, zes jaar later, krijgt Javid steun van aanhangers van de sikh-religie. Het netwerk van Britse sikh-organisaties NSO schreef vorige week een brief op poten naar vicepremier Angela Reyner, van de nu regerende Labourpartij.
Jihad-uniform
Sinds de pogroms neemt de roep om een wet tegen islamofobie, in de geest van de definitie van 2018, toe. Het is ironisch dat juist sikhs daartegen in verzet komen. Want behalve de moslims zelf zijn ook zij, vooral sinds de aanslagen van Al-Qaida in de VS in 2001, nogal eens het mikpunt van islamhaters. Ze zien de witte sikh-kledij aan voor een jihad-uniform. Weten zij veel?
De sikh-religie ontstond in de zestiende eeuw in de regio Punjab, die tegenwoordig deels in Pakistan en deels in India ligt. Ze bevat zowel islamitische als hindoeïstische elementen. Inspirator was Guru Nanak, tijdgenoot van Luther.
Sikhs hebben sindsdien problemen gehad met zowel hindoes als moslims. En nu hebben ze die dus ook met islamofoben.
De definitie van 2018 bevat een woord dat de opstellers eerst moesten uitvinden: muslimness. Google Translate trekt een lange neus naar de Nederlandse gebruiker en heeft het over 'moslimheid'. Geen pronkjuweel van Van Dale.
Vrije wetenschappelijk debat
Uitingen van die 'moslimheid' hebben blijkbaar bescherming nodig. Maar bedreigt dat niet de godsdienstvrijheid en het vrije debat? Als voorbeeld noemen de sikhs halal slachten, ook een 'uiting van moslimheid'. Sikhs zijn daartegen. Is dat islamofobie en dus straks verboden? Kun je een dogma van de ene godsdienst beschermen en een tegengestelde leerstelling van een andere religie buiten de wet plaatsen?
En dan het vrije wetenschappelijke debat. Bijna duizend jaar lang heersten moslimvorsten over grote delen van India. De islamitische veroveringen verliepen niet zachtzinnig. Krijgen historici die dat zeggen, vragen de sikhs, straks een bekeuring van de islamofobie-politie? Mag je vertellen dat de Taliban vrijwel alle hindoes en sikhs hebben weggetreiterd uit Afghanistan? Zijn de misdaden van IS tegen yezidi's soms islamofobische bakerpraatjes?
Ook de sikhs zijn geschokt door de pogroms. Maar een verkeerde wet zal de islamofobie juist aanwakkeren, vrezen ze. Ze waarschuwen voor een hiërarchie tussen religies: de islam, wettelijk beschermd, en andere godsdiensten die je wel de maat mag nemen. Anderen vinden die zorgen overdreven. Maar sikhs en ook een seculiere moslim als oud-minister Javid zien de plannen voor een wet als de opmaat voor een foute ontwikkeling.
In de rubriek 'In de schaduw van de minaret' leest u bespiegelingen over de islamitische wereld van Eildert Mulder, arabist en oud-redacteur van Trouw.
De Canadese premier Justin Trudeau zegt dat zijn land 'geloofwaardige beschuldigingen' onderzoekt dat India betrokken zou zijn bij de moord op een prominente sikh-leider in Canada. Trudeau heeft zijn zorgen 'persoonlijk en direct' overgebracht aan de Indiase premier Narendra Modi
"Elke betrokkenheid van een buitenlandse regering bij de moord op een Canadese staatsburger op Canadees grondgebied is een onaanvaardbare schending van onze soevereiniteit", zei Trudeau op een speciaal ingelaste persconferentie. Canada heeft een Indiase topdiplomaat het land uitgezet.
Protest tegen regering
De sikh-leider Hardeep Singh Nijjar werd in juni doodgeschoten door twee gemaskerde mannen. Hij zat in zijn auto op de parkeerplaats van een sikh-gebedshuis in Surrey, een voorstad van Vancouver. In een aantal steden, in Canada en daarbuiten, gingen sikhs daarna de straat op om te protesteren tegen de Indiase regering, waarvan ze toen al zeiden dat die verantwoordelijk was voor de moord.
Veertig jaar geleden werd de heilige sikhtempel in Amritsar in de Indiase deelstaat Punjab bestormd. Velen stierven en velen vluchtten. Ook naar ons land, en dan vooral naar het Limburgse Haspengouw. Vijf Punjabi's blikken terug en getuigen over hun leven hier.
"De regering gaf het leger het bevel om de gouden tempel in Amritsar in Punjab aan te vallen. 'Operation Blue Star' begon op 3 juni 1984 tijdens een groot sikhfeest waarbij veel mensen aanwezig waren in de tempel. Ze vroegen iedereen om de tempel te verlaten, maar op 4 juni begon het Indiase leger het complex te beschieten. Duizenden mensen werden gedood. Na enkele dagen had het leger de tempel volledig in handen.
"Dat jaar was ik 14 jaar oud. Mij werd verteld dat heel veel mannen door de politie willekeurig werden gearresteerd. Ze werden gemarteld en naakt samen in cellen geduwd. Ze werden bewerkt met ijzers, hun nagels werden uitgetrokken en er werd zout in hun wonden gestrooid.
"Sikhs werden gezien als terroristen. Volgens de prominente mensenrechtenactivist Jaswant Singh Khalra, die in 1995 werd vermoord, heeft de politie 25.000 mensen illegaal vermoord en gecremeerd.
"In 1992 verliet ik Punjab. Het voelde niet veilig, ik wist nooit wanneer er iets zou gebeuren en wie er zou worden lastiggevallen. Zelfs op de bus stappen kon gevaarlijk zijn. Ook in bed was ik bang.
"In België ben ik aan de slag gegaan als zelfstandig taxichauffeur en reisagent. Ik reed naar de luchthavens van Parijs en Brussel, regelde vliegtickets, hielp mensen met hun paspoorten en visa. Sinds zeven jaar run ik ook een nachtwinkel in Geel.
"Wanneer voel ik me het meest Vlaming? Zaterdag, als ik naar de voetbalwedstrijden van de kinderen kijk. Maar als ik op zondag in de tempel ben, dan voel ik me Punjabi. Daar heb ik ook vroeger als priester gewerkt. Elke twee à drie jaar reis ik terug, maar voor mij voelt het nog steeds niet veilig in Punjab."
Joginder Singh: 'Dankbaar voor de kansen die we in België hebben gekregen'
Geboren in 1956. Gepensioneerd fruitboer.
Gepensioneerde fruitboer Joginder Singh bij de plantages van zijn familie.Beeld Moa Karlberg
"Tijdens de eerste jaren in België was het werk moeilijk en zwaar. We liepen rond met kisten van twintig kilo, waarin het fruit werd verzameld. De kersenbomen waren toen hoger, we beklommen ladders met veertig of zelfs vijftig treden. Velen vielen en raakten gewond. We werkten minstens twaalf uur per dag, en verdienden toen 120 à 150 frank per uur, wat ongeveer gelijkstond aan 3 à 4 euro.
"Ik had wel wat ervaring in de landbouw, want Punjab in India is een regio met veel granen en maïs. Verder heb ik ook veel geleerd van andere fruitboeren in België.
"Ik kwam hier aan in 1990, samen met vele andere politieke vluchtelingen. Na enkele jaren als fruitplukker heb ik grond gekocht en heb ik mijn eigen bedrijf opgestart. Eerst kleinschalig begonnen en daarna ben ik beginnen uitbreiden. In het begin kweekte ik voornamelijk aardbeien, omdat je daar niet veel apparatuur voor nodig hebt.
"Ik had hooguit vijftig seizoensarbeiders in dienst. Vroeger was het makkelijker om arbeidskrachten te vinden. Tegenwoordig zijn de milieuregels en controles een pak strenger. Ook moet je voor bepaalde functies een diploma hebben.
"Vroeger kon ik zo dertig boeren in de buurt opnoemen met Punjabi-afkomst. Nu zijn het er minder. De klimaatverandering heeft voor meer onzekerheid gezorgd. De oogsten worden onvoorspelbaarder. In april kan er nog sprake zijn van wateroverlast of zelfs sneeuw. Het ene jaar is goed, het andere slecht. Dat zorgt ervoor dat minder mensen in de sector aan de slag gaan.
"Persoonlijk ben ik tevreden. Onze vier kinderen en zeven kleinkinderen doen het goed. We zijn dankbaar voor de kansen die we in België hebben gekregen."
Gurpreet 'Nikki' Kaur: 'Hier op school kunnen kinderen voor sikhisme kiezen'
Geboren in 1986. Brugfiguur in Sint-Truiden en dochter van Joginder Singh.
Gurpreet 'Nikki' Kaur in de Gurdwara tempel te Sint-Truiden, waar ze vaak rondleidingen geeft en kinderen leert over sikhisme en Punjabi-cultuur.Beeld Moa Karlberg
"Ik was 12 jaar oud toen ik naar België kwam, samen met mijn moeder, mijn twee zussen en mijn broer. Mijn vader was toen al acht jaar hier. Het verschil tussen ons Indiase dorp en Europa was natuurlijk heel groot. De taal was nieuw. In Punjab gingen wij naar een dorpsschool, we kenden geen Engels.
"We waren vooral blij om onze vader terug te zien. Al die tijd hadden we alleen contact met hem gehad via brieven, soms per telefoon. Internet was er toen nog niet. Het kon een of twee maanden duren voordat een brief arriveerde. Papa had geen telefoon en het was duur om te bellen. We moesten hem schrijven op welke dag, tijd en plaats we hem zouden contacteren. Dat deden we ongeveer één keer per maand.
"De eerste tien jaren in België woonden we in Luik, waar ik Frans leerde. Tegenwoordig kan ik mijn plan trekken in vijf tot zes verschillende talen, al spreek ik er eigenlijk geen enkele perfect. In Luik bezaten we fruitplantages, en ook een dag- en nachtwinkel. Financieel ging het goed, maar het nadeel was dat we elkaar weinig zagen.
"Toen we in 2010 naar Zepperen verhuisden was ik getrouwd en zwanger van onze dochter. Het werk in de fruitsector was fysiek te zwaar geworden voor mij, dus besloot ik Nederlands te leren. Uiteindelijk kon ik aan de slag als brugfiguur bij de stad Sint-Truiden. In mijn job probeer ik een brug te slaan tussen scholen en ouders. Ik help met allerlei zaken, zoals het inschrijven van kinderen voor activiteiten of het aanleren van Nederlands of Punjabi. Ook probeer ik de dialoog te bevorderen tussen etnische groepen. Dankzij mij en andere vrijwilligers van onze gemeenschap is het nu mogelijk voor kinderen om op school voor het sikhisme te kiezen als godsdienst. Daar leren ze ook Punjabi lezen."
Gurmeet 'Pamma' Singh baat in Sint-Truiden restaurant Crown of India uit.Beeld Moa Karlberg
Anshpreet Singh: 'Precies de mix India-België maakt mij uniek'
Geboren in 2004. Dochter van de uitbaters van de nachtwinkel Ansh Supermarkt in Geetbets.
Anshpreet Singh in de nachtwinkel Ansh Supermarkt te Geetbets. Rechts staat haar vader Kamal Singh.Beeld Moa Karlberg
"Ik heb veel tijd van mijn leven doorgebracht in deze winkel. Er zijn video's van mij als baby, zittend hier op de vloer, spelend met een sixpack bier. De zaak werd geopend toen ik nog maar een jaar oud was. Het is ook naar mij vernoemd; Ansh Supermarkt. Toen mijn ouders naar België kwamen, was de winkel voor hen een manier om zelfstandig te zijn. Ze wilden voor niemand anders werken.
"In India was mijn vader advocaat, en mijn moeder had een hoger diploma in wiskunde. Toen ze in 1996 naar België kwamen, hadden ze geen tijd om opnieuw te gaan te studeren. Dus begon mijn vader te werken in de fruitsector en daarna in de bouw. Zelfs nadat ze de supermarkt hadden opgestart, bleef hij werken in loondienst. Dan ging hij eerst tien uur elders werken, om daarna tot één uur 's nachts in de winkel te staan. Mijn moeder stond de hele dag in de winkel en zorgde voor mijn broer en mij. Later, nadat mijn moeder ziek werd, is mijn vader fulltime hier beginnen werken.
"Toen ik op de middelbare school zat, had ik vaak het gevoel dat ik mij moest aanpassen aan de norm. Pas toen ik andere Punjabi's leerde kennen, veranderde dat. Tegenwoordig heb ik vrienden van verschillende afkomst, ook uit Albanië of Marokko.
"In ons gezin promoten we graag de Punjabi-cultuur. Mijn moeder organiseert jaarlijks het Teeyan-feest in Sint-Truiden, waar vrouwen en kinderen samenkomen om dit met dans en muziek te vieren. Ik heb altijd veel gedanst, en maak ook de choreografieën voor verschillende groepen op het feest.
"Ik heb de Belgische nationaliteit, maar voel me niet helemaal Belgisch en niet helemaal Indiaas. En hoe ouder ik word, hoe meer ik besef dat die mix mij uniek maakt."
Palwinder 'Pritty' Kaur: 'Ik werd gepest omdat ik een vreemdeling was'
Geboren in 1989. Werkt bij Agentschap Binnenlands Bestuur
Palwinder 'Pritty' Kaur op haar werkplaats Agentschap Binnenlands Bestuur te Hasselt.Beeld Moa Karlberg
"In sommige dorpen in Punjab waren er begin jaren negentig bijna geen mannen meer. Ze waren gevlucht of opgepakt door de politie. Op een gegeven moment werd ook mijn vader gearresteerd. Daarna verliet hij het land. Zelf was ik toen amper twee jaar oud.
"Het was niet per se mijn vaders plan om naar België te komen, maar hij is hier beland en later zijn wij - mama, mijn twee zussen en ik - gevolgd. Onze broer is later in België geboren. Ik was 12 jaar oud toen we naar hier kwamen. Eigenlijk moest ik naar de middelbare school gaan, maar omdat ik de taal niet kende, werd ik naar de lagere school gestuurd. Andere leerlingen pestten mij omdat ik een vreemdeling was, een 'speciaal geval' dat buiten de klas extra steun kreeg. Ik haatte school.
"Dankzij het Startbanenproject van de Vlaamse overheid heb ik mijn diploma secundair kunnen behalen. Ondertussen heb ik ook een hoger diploma behaald. Ik ben heel koppig en krijg altijd wat ik wil. (lacht) Zoals 123.000 volgers op Instagram bijvoorbeeld, van over de hele wereld. Ik post over beauty en mode. Zo laat ik westerse kledij zien, maar ik draag ook met plezier traditionele Indiase kleding. Altijd met veel kleur en veel make-up.
"Op Tiktok heb ik vooral Punjabi-volgers. Daar probeer ik op een laagdrempelige manier nieuws en maatschappelijke informatie te brengen. Tijdens corona bijvoorbeeld legde ik zo nieuwe maatregelen uit.
"Of wij anders behandeld worden hier? Het is weleens gebeurd dat mijn vader op een markt 'Osama bin Laden' werd genoemd. En het kan lastiger zijn om een huurwoning of winkelpand te krijgen als je achternaam Singh of Kaur is. Belgen hebben tijd nodig om je te leren kennen, maar als ze je eenmaal leren kennen, zorgen ze altijd voor je."
De video Hasbanipur toont de culturele invloeden van de Punjabi-diaspora in Haspengouw. Het is een muzikale ontmoeting tussen Bhangra-muziek en jazz, tussen traditionele Indiase choreografie en moderne dans. Anshpreet Singh danst een solo in de nachtwinkel van haar familie, Gurpreet 'Nikki' Kau ondersteunde en faciliteerde de productie.
Opstand kostte duizenden sikhs het leven
Vruchteloze pogingen van de sikhs om meer autonomie te krijgen in de Indiase deelstaat Punjab mondden in de jaren tachtig uit in een harde strijd tussen de sikhs en de Indiase overheid. Militante sikhs bezetten in 1984 onder leiding van hun geestelijk leider Jamail Singh Bhindranwale de Gouden Tempel van Amritsar, het belangrijkste heiligdom van de sikhs. Na mislukte onderhandelingen beval de Indiase premier Indira Gandhi het leger om de tempel binnen te vallen. Ook andere tempels en belangrijke plaatsen voor de sikhs werden aangevallen.
Omdat de tegenstand veel groter was dan gedacht en de sikhs over veel wapens beschikten, duurden de gevechten ruim een week. Het leger slaagde erin het tempelcomplex onder controle te krijgen. Bhindranwale werd bij deze strijd gedood. Volgens de officiële cijfers vielen er toen enkele honderden doden, maar de sikhs hebben het over duizenden slachtoffers. Vijf maanden na de raid op de Gouden Tempel vermoordden de twee sikhlijfwachten van Gandhi uit wraak de premier. Na die moord ontstonden er opstanden in heel India, waarbij duizenden sikhs opgejaagd en gedood worden. (jdb)
AMSTERDAMEen Amsterdammer die het sikh-geloof aanhangt, moet als hij op een snorfiets rijdt een helm dragen. De Raad van State heeft woensdag geoordeeld dat er voor hem geen uitzondering wordt gemaakt. De gemeente Amsterdam had dat eerder ook al bepaald. Volgens het stadsbestuur staat de wet het niet toe om een ontheffing te verlenen van de helmplicht, ook niet vanwege religieuze overtuigingen. De man kreeg in juli vorig jaar ook al ongelijk van de rechtbank in Amsterdam.
Sikhs mogen van hun geloof hun haar niet knippen. Ze bedekken het met een tulband.
Sinds 8 april 2019 mogen in Amsterdam snorfietsen alleen nog maar rijden op de rijbaan. Snorfietsbestuurders zijn sindsdien verplicht een helm te dragen.
Nieuw Wij bestaat 15 jaar. In die periode is veel belicht en aan de orde gesteld. In de serie Vijftien jaar Nieuw Wij nemen we elke veertien dagen een duik in de geschiedenis van onze beweging en website. We laten zien wat we eerder deelden, zeggingskracht houdt en getuigt van een vooruitziende blik. Vandaag gaan we terug naar 2015. Nieuwwij.nl begon in dat jaar een nieuwe video-serie: de Reli-Radar waarin de kennismaking centraal staat met minder bekende religieuze en levensbeschouwelijke gemeenschappen in Nederland. In deze video brengt Rogier Pelgrim de sikhs in beeld en laat hen aan het woord.
Er wonen naar schatting 12.000 sikhs in Nederland, met name in de Randstad. Vooral de mannen met hun tulband vallen op, maar eigenlijk zijn maar weinig Nederlanders bekend met de geloofsgemeenschap van de sikhs. De Reli-Radar van NieuwWij.nl ging daarom langs in de Shri Guru Nanak Gurdwara Sahib in Amsterdam. We zien een bezoek aan een levendige dienst op zondagmiddag waarbij uit het heilige boek, de Guru Granth Sahib, wordt gereciteerd. Er wordt gebeden, gezongen en gegeten.
Waar draait het allemaal om in dit voor velen mysterieuze geloof? En hoe komen de gelovigen bijeen?Ajinder Singh (27) die betrokken is bij de tempel, vertelt ons meer in deze video uit 2015.
